jueves, 15 de octubre de 2015
Emakumeak Zientzian
Einstein ospetsua da mundu guztian; Mileva Maric, berriz, ia ez du inork ezagutzen. Einsteinen lehenengo emaztea izan zen Mileva, eta lan handia egin zuen erlatibitatearen teorian. Baina Nobel saria Einsteinentzat bakarrik izan zen. Zergatik ote? Zenbat emakume zientzialari gelditu ote dira atzean, ilunetan, itzalpean, zientziaren historia ofizialetik kanpo? Zergatik dira hain ezezagunak?
Suscribirse a:
Enviar comentarios (Atom)
Mileva Maric Nobel saria ez zuen irabatzea, emakumea zirelako. Mairia Curie, erradioactibitatea ikertzailea izan zen eta Lise Meiner, protartiniako aurkitzailea, bi zientzialari izan ziren itzalean. Ez dira hain ezezagunak emakumeak zirelako eta duela urte matxismo asko egon zuen.
ResponderEliminarMileva MaricEK EZ ZUEN Nobel saria IRABAZI, emakumea zELAKO. Mairia Curie erradioaKtibitateaREN ikertzailea izan zen eta Lise Meiner ANDREA, BERRIZ, protartiniaREN aurkitzailea IZAN ZEN.
EliminarBi zientzialari HANDIAK izan ziren, itzalean. Ez dira hain ezagunak, emakumeak zirelako eta LEHEN matxismo asko ZEGOELAKO.
Edurne Pasaban Lizarrabarri buruz hitz egingo dut. Edurne 1973 jaio zen Tolosan.Alpinista da, munduko 14 zortzimilakoak igo dituen lehen emakumea. 2000ean igo zuen lehen zortzimilakoa eta 9 urte ondoren, 2010ean, osatu zituen 14 zortzimilakoak. Al filo de lo imposible programak bere azken 8 igoeretan lagundu dio.
ResponderEliminarGaur egun, Bartzelonan bizi da eta bere burua entrenatzen ematen du egunean hiro edo lau ordu.Industria Ingeniaritza Teknikoa ikasi zuen Donostian eta gero master bat egin zuen Bartzelonako ESADE ikastetxean. Gero , lau urtez, etxeko empresan aritu zen lanean.
Bukaeran, Edurne Pirinoara joatea asko gustatzen zaio.
Edurne Pasaban Lizarrabarri buruz hitz egingo dut. Edurne 1973.URTEAN jaio zen, Tolosan. Alpinista da, munduko 14 zortzimilakoak igo dituen lehen emakumea DA. 2000. URTean igo zuen lehen zortzimilakoa, eta 9 urte ARITU ondoren, 2010ean, osatu zituen 14 zortzimilakoak. Al filo de lo imposible programak bere azken 8 igoeretan lagundu dio.
EliminarGaur egun, Bartzelonan bizi da eta bere burua entrenatzen ematen du egunean hirU edo lau ordu.Industria Ingeniaritza Teknikoa ikasi zuen Donostian eta gero master bat egin zuen Bartzelonako ESADE ikastetxean. Gero , lau urtez, etxeko eNpresan aritu zen lanean.
BukaTZEKO, EdurneRI PirinoETARA joatea asko gustatzen zaioLA AIPATUKO DUT.
Amelia Eartharth 1897 jaio zen. Egazkinalaria zen. Amelia Atlantiko eta Pazifiko ozeanoa searkatu zuen. Lenengo emakume izan zen. Baina giro honetan dezagertu zen. Bere hegazkineño ikaslea bera aita izan zen. Bere hegazkina Lokedhead Vega 5b izan zen. 39 urtetan dezagertu zen,Hawaiien dezagertu zen. Nik Hawaiien dezagertu banintz surfera joango nintzateke.
ResponderEliminarAmelia Eartharth 1897.URTEAN jaio zen. HEGAZKIN-PILOTUA zen. AmeliaK Atlantiko eta Pazifiko ITSASOAK ZeHarkatu zITuen. Lenengo emakume izan zen. Baina BIDAIA hoRRetan deSagertu zen. Bere hegazkin-iRAkaslea bera aita izan zen. Bere hegazkina Lokedhead Vega 5b izan zen. 39. urteAN deSagertu zen, HawaiN deSagertu zen. Nik HawaiN desagertUKO banintz, surfa EGITERA joango nintzateke.
EliminarDorothy Crowfoot:
ResponderEliminarHura Kairoan, 1910 maiatzaren 12an jaio zen eta Inglaterran, 1994 uztailaren 29 an hil zen.
Britaniar kimikari eta unibertsitateko irakaslea izan zen. Kimikako Nobel saria eman zioten 1964 urtean.
Lau urterekin Erresuma Batura joan zen, Oxfordeko unibertsitatean kimika ikasketak burutu zituen. 1934 urtean doktoretza atera zuen Kanbridgeko unibertsitatean, kristalografian espezializatuz.
Hodgkikek biokimika ikerketa ugari egin zituen X izpiei esker. Intsulina izan zen bere ikerketak egiteko lehentasun bezala erabili zuena. 1930ko hamarkadan X izpiei buruzko teoriarik ez zegoenez garatuta, teknika kristalografikoa hobetzea erabaki zuen hurrengo biomolekulen estruktura tridimentsionala zehaztuz.
Dorothy Crowfoot:
EliminarHura Kairoan, 1910EKO maiatzaren 12an jaio zen eta IngAlaterran, 1994KO uztailaren 29AN an hil zen.
Britaniar kimikari eta unibertsitateko irakaslea izan zen. Kimikako Nobel saria eman zioten 1964. urtean.
Lau urterekin Erresuma Batura joan zen. Oxfordeko unibertsitatean kimika ikasketak burutu zituen. 1934 urtean doktoretza atera zuen Kanbridgeko unibertsitatean, kristalografian espezializatuz.
Hodgkikek biokimika ikerketa ugari egin zituen X izpiei esker. Intsulina izan zen bere ikerketak egiteko lehentasun bezala erabili zuena. 1930ko hamarkadan X izpiei buruzko teoriarik ez zegoenez garatuta, teknika kristalografikoa hobetzea erabaki zuen hurrengo biomolekulen estruktura tridimentsionala zehaztuz.
Kalkutako Teresaz 1910eko abuztuaren 26an jaio zen. Mazedonian, eta 1997ko irailaren 5ean hil zen. Indian.
ResponderEliminarMonja katolikoa zen eta 40 urte airo gehiago egon zen. Kalkutan (India) behartsuei laguntzen.
Horretako hainbat ospitale, harrera etxe eta abar antolatu zituen. 1979an Bakearen noble saria jaso zuen. India pobreen izenean bildu zuen diru asko haien bizitza hobetu ahal izateko, 1983an Erroman zela, bihotzekoak arazoak izan zituen.
Kalkutako TereSA 1910eko abuztuaren 26an jaio zen. Mazedonian, eta 1997ko irailaren 5ean hil zen. Indian.
EliminarMonja katolikoa zen eta 40 urte BAINO gehiago egon zen. Kalkutan (India) behartsuei laguntzen.
Horretako hainbat ospitale, harrera etxe eta abar antolatu zituen. 1979an Bakearen noble saria jaso zuen. India pobreen izenean bildu zuen diru asko haien bizitza hobetu ahal izateko. 1983an Erroman zela, bihotzekoak arazoak izan zituen.
CLARA CAMPOAMOR
ResponderEliminarMadrilen jaio zen 1888. urtean jaio zen. Bere familia pobre eta liberala zen. Bere aita hari 13 urte zituenean hil egin zen eta horregatik lan egin behar zuen: jostuna bezala, irakasle, idazkari...lan egin zuen.
Naiz eta eskolara ez joan, gero unibersitatera joan zen. Zuzenbide ikasketak amaitu zituen eta emakumeen eskubideak borrokatu egin zuen. Emakumeen boto lortu zuen eta lehen dibortzio legea parte hartu zuen. Madrileko diputatuta izan zen eta lehenengo emakumea izan zen , beste bi emakumekin.
Espaniako gerra hasi zenean Suitzara joan zen bizitzera. Han abokatua zen eta hil egin zen 1972an.
CLARA CAMPOAMOR
EliminarMadrilEN, 1888. urtean jaio zen. Bere familia pobre eta liberala zen. Bere aita, harK 13 urte zituenean, hil egin zen eta horregatik lan egin behar IZAN zuen: jostuN, irakasle, idazkari...lan egin zuen, GAZTE-GAZTERIK.
NaHiz eta eskolara ez joan, gero unibersitatera joan zen. Zuzenbide ikasketak amaitu zituen eta emakumeen eskubideEN ALDE borrokatu egin zuen. Emakumeen boto lortu zuen eta lehen dibortzio legeaN parte hartu zuen. Madrileko diputatuta izan zen eta lehenengo emakumea izan zen, beste bi emakumeREkin.
Espaniako gerra hasi zenean Suitzara joan zen bizitzera. Han abokatua zen eta HAN hil egin zen 1972an.
Mileva Marik ez zenuen irabazi sari nobel Einsteineren emakumea zenelako eta hori garaian orain baino matxismoago izan zuen. Itzalen emakumeak gehiago izan zituen. Adibidez, Henrietta Swan Leavitt, estatubatuarra astronomo bat zen izarrako obserbaziora eskaini zen 2.400 izarrak estalgabetu zuen eta hil zen ikuskapenik gabe. Hubble eta beste astronomo batzuk (gizonek) munduko ikuskapen eduki zuten teoriako garapenakin Henriettaren kontribuzioarekin baina Henrietta ez zen ospetsu.
ResponderEliminarMileva Marik ez zUEn irabazi Nobel SARIA EinsteinEN emakumea zElako, eta hori garai HARTAN orain baino matxismoa GEHIAgo ZEGOEN. ItzaleAn emakUME gehiago izan zitREn. Adibidez, Henrietta Swan Leavitt, astronoMO estatubatuarra zen, izarrEN BEHAKETA EGIN ZUEN, ETA 2.400 izaR AURKITU zITuen eta hil zen BEHAR ZUEN GORAPENAK JASO gabe. HubbleK eta beste astronomo batzuEk (gizonek) DENEN ESKERONA eduki zuten GarapenaREN TEORIARENGATIK, Henriettaren kontribuzioarekin, baina Henrietta ez zen ospetsuA IZAN.
EliminarMarie Curie Varsovian jaio zen 1867. urtean.
ResponderEliminarBere aita matematika eta fisika irakaslea zen. Epoka honetan emakumeak ezin ziren unibertsitatera joan, zeren debekatuta zen, baina Marie eskola klandestinoetara joan zen. Mariek kimika eta fisika ikasi zuen.
Pierre Curiearekin eskondu zen.
1893. urtean fisikan litzenziatu zen. eta 1895.urtean X izpiak asmatu ziren eta urte bat geroago erradiaktibiate naturala asmatu zuen. 1903. urtean Mariek fisikako nobel saria jaso zuen eta hamabi urte geroago kimikako nobel saria jaso zuen.
Marie Curie 1934. urtean leuzemiak jota zen Frantzian
Marie Curie Varsovian jaio zen 1867. urtean.
EliminarBere aita matematika eta fisika irakaslea zen. GARAI HARTAN, emakumeak ezin ziren unibertsitatera joan, zeren debekatuta zEGOen, baina Marie eskola klandestinoetara joaTEN zen. Mariek kimika eta fisika ikasi zuen.
Pierre Curiearekin eskondu zen.
1893. urtean fisikan litzenziatu zen. eta 1895.urtean X izpiak asmatu ziTUEN eta urte bat geroago erradiaktibiate naturala AURKITU zuen. 1903. urtean Mariek Fisikako Nobel saria jaso zuen eta hamabi urte geroago Kimikako Nobel saria jaso zuen.
Marie Curie 1934. urtean leuzemiak jota zen Frantzian.
Dolores Ibarruri mila eta zortzi ehun eta lauroeitahamabost urtea jaio zen. Dolores politikoa zen. Hari aitaren izena Antonio Ibarruri zen, eta hari amaren izena Juliana Gomez zen. Dolores Julian Ruiz Gabiñari ezkontzeko zuen. Sei umeek ditu. Dolores komunista izan zen eta gerra zibilan borroka zen. Dolores mila eta bederatzi ehun eta laurogeita bederatzi hil egin zen.
ResponderEliminarDolores Ibarruri mila eta zortzi ehun eta lauroeita hamabosGARREN urteaN jaio zen. Dolores politikoa zen. HarEN aitaren izena Antonio Ibarruri zen, eta harEN amaren izena Juliana Gomez zen. Dolores Julian Ruiz GabiñaREKIN ezkonDU zEn. Sei ume IZAN ZituEN. Dolores komunista izan zen eta Gerra ZibilEan borroka EGIN zUen. Dolores mila eta bederatziehun eta laurogeita bederatziGARREN URTEAN hil egin zen.
ResponderEliminarHipatia Alexandriakoa Alexandrian jaio zen, eta Egipton hil zen. Hirurehun eta hirurogeita hamargarren urtean jaio jaio zen, eta laurehun eta hamabostarren urtean hil zen. Hipatia lehen emakume matematikaria izan zen. Bere aita matematikari eta astronomo ospetsu bat zen. Hipatiako interes nagusiak metafisika, matematika, astronomia ziren. Geometria, astronomiari eta algebra klaseak eman zituen.
ResponderEliminarHipatia Alexandriakoa
EliminarAlexandrian jaio zen, eta Egipton hil zen. Hirurehun eta hirurogeita hamargarren urtean jaio jaio zen, eta laurehun eta hamabostarren urtean hil zen. Hipatia lehen emakume matematikaria izan zen. Bere aita matematikari eta astronomo ospetsu bat zen. HipatiAREN interes nagusiak metafisika, matematika, astronomia ziren. Geometria, astronomIA eta algebra klaseak eman zituen.
Virginia Woolf
ResponderEliminarVirginia Woof Londresen jaio zen, 1882. urtean. Eta 1941. urtean hil zen. Idazlari bat zen bere aita bezalakoa. Feminista zen. Leonard Woolfeekin eskonduko zen. Egun trastorno bipolarra deitzen den eta gaixotasun psikikoa izan zen. Bere ama hil zenean depresioi handi bat hartu zen eta bere aita hil zenean ere ospitalera joan behar izan, hala depresioi handi hartu zuen. Zoritxarrez, bere gaixotasun okerra zen eta Ouse ibaira bota zuen bere burua woolfek, beroriko poltsikoak harriz beteta.
`The Waves´edo `Night and day´bere eleberri ezagunenak izan ziren.
Virginia Woolf
EliminarVirginia Woof Londresen jaio zen, 1882. urtean. Eta 1941. urtean hil zen. Idazlari bat zen bere aita bezalakoa. Feminista zen. Leonard Woolfeekin EZKONDU zen. Egun trastorno bipolarra deitzen den GAIxotasun psikikoa izan zUen. Bere ama hil zenean, depresioi handi bat hartu zUen eta bere aita hil zenean ere ospitalera joan behar izan ZUEN. HORREla depresioi handi BAT hartu zuen. Zoritxarrez, bere gaixotasun okerra zen eta Ouse ibaira bota zuen bere burua woolfek, beroriko poltsikoak harriz beteta.
`The Waves´edo `Night and day´bere eleberri ezagunenak izan ziren.
Elizabeth Blackwell 1821eko Ostsaiaren 3an jaio zen eta 1910eko Maiatzaren 30an hil delako eta Estatu Batuetan medikuntzan lan egitea lortuzuen. Lehenengo emakumea izan zen. Bere gurasoek Samuel Blackwell eta Hannah Lane, 9 seme-alaba izan zituzten. Elizabeth bere aita hil zenean Ginerako Unibertaitera joan zen ikastera eta 1849ko urtarrilaren 11an mediku titulo jaso zuen lehen emakumea izan zen. Bere lanbidea utzi behar izan zuen begi bateik itxu geratu zenean. Bere ahizparekin erizaintza eskola bat sortu zuen eta 1869an Inglatearrara joan zen eta han ginekologia ikasi zuen erretiratu zen arte .
ResponderEliminarPatricia Ortega
Elizabeth Blackwell 1821eko Ostsaiaren 3an jaio zen eta 1910eko Maiatzaren 30an hil ZEN eta Estatu Batuetan medikuntzan lan egitea lortu zuen. Lehenengo emakumea izan zen. Bere gurasoek Samuel Blackwell eta Hannah Lane, 9 seme-alaba izan zituzten. Elizabeth bere aita hil zenean Ginerako Unibertaitera joan zen ikastera eta 1849ko urtarrilaren 11an mediku titulo jaso zuen lehen emakumea izan zen. Bere lanbidea utzi behar izan zuen, begi bateTik itSu geratu zenean. Bere ahizparekin erizaintza eskola bat sortu zuen eta 1869an InglateRrara joan zen eta han ginekologia ikasi zuen, erretiratu zen arte .
Eliminar